Eerlijk gezegd is Mumbai niet de eerste stad waar je naar toe zou gaan als je op zoek bent naar Biophilic Design. Van de bevolking leeft 55% in een sloppenwijk, een ander groot deel van de stad bestaat uit vervallen koloniale gebouwen en de rijken wonen afgesloten in gated communities.
Mumbai is een stad van extremen. Het is een van de meest besproken steden als het gaat over mondiale stedelijke trends. Ondanks de chaos zijn er een paar Biophilic schoonheden te ontdekken in Mumbai, te beginnen bij je aankomst op Mumbai International Airport.
Ontwerp van Skidmore, Owings & Merrill (SOM)
Mumbai International Airport is waarschijnlijk het mooiste vliegveld ter wereld. Het sculpturale plafond is oogstrelend. Het ontwerp wekt de indruk dat de kolommen overvloeien in het plafond. Hierdoor ontstaat een elegant lijnenspel en een organisch patroon. De kolommen lijken op boomstammen vanwaaruit takken groeien. Tegelijkertijd heeft het ook veel weg van een prehistorisch exoskelet van een mysterieus zeewezen. Het meest spectaculaire deel van het gebouw is de vertrekhal. Maar ook als je arriveert in de lagere aankomsthal kan je al een glimps van het bijzondere plafond opvangen. De kolommen steken door de vloer en geven zo een zicht op het plafond. Naast het opmerkelijke plafond zijn nog allerlei Biophilic juweeltjes te ontdekken. Van groene wanden met hartjes tot aan de meest elegante lampen.
Ontwerp van Sanjay Puri Architects
Dit gebouw lijkt op een vriendelijk anime figuur. Het ziet er schattig en knuffelig uit. Alle muren zijn afgerond en naadloos. De hele vorm van het gebouw is organisch met uitzondering van het grote raam bovenin. Het raam geeft het gebouw een orientatie en een sculpturale kwaliteit.
Ontwerp van serie architects
2009
https://www.serie.co.uk/projects/269/the-tote#1
Dit gebouw is een juweeltje. Elke hoek is fotogeniek. De grote regenbomen op de locatie vormden de inspiratiebron. De buitenwereld vloeit over in het interieur. De draagstructuur is zo ontworpen dat het gebouw er uitziet als een avenue van bomen. De draagstructuur is zowel aan de buitenkant als de binnenkant van het gebouw te zien. Alleen een glaswand scheidt de twee kanten. De draagstructuren zijn gemaakt van wit gecoat staal en geven het interieur een poëtische uitstraling.
Je kan deze oase achtige co-werkplaats vinden in een van de meer dan honderd jaar oude bakstenen gebouwen op Mumbai’s Heritage Mile. Dit interieur zorgt ervoor dat je creativiteit begint te borrelen, je super gefocust bent en je met een energiek gevoel aan de slag gaat. De ruimte ziet er licht en ruim uit. De muren zijn wit en licht blauw geschilderd. Deze tint blauw werkt zeer goed in combinatie met de hoge plafonds. Je krijgt het gevoel van een blauwe zomerse dag. Het gebouw is geheel gestript tot aan z’n oude details. Er zijn ijzeren kolommen en teakwood plafond balken. De werkplekken liggen rondom een kleine atrium. Door het translucente glazen dak komt zacht licht binnen. Planten groeien volop rondom het atrium. Het wit, blauw, groen en hout vormen een perfecte balans.
Ontwerp van I.M. Kadri
In opdracht van Rajni Patel
1981
Dit gebouw is een eerbetoon, een plek voor het grote publiek en zit vol met symbolen. Het is gebouwd in memoriam van Jawaharlal Nehru, de eerste premier van India. Architect I.M. Kadri heeft in dit gebouw de essentie van Nehru proberen te vangen. Toen India onafhankelijk werd, was het een agrarisch land. Er waren regionale en politieke spanningen in combinatie met taalproblemen. Nehru zette zich in om iedereen met elkaar te verbinden. Om de spanningen uit die tijd te verbeelden plaatste de architect drie banden voor de torens. De groene helling refereert aan het agrarische verleden. De roos die Nehru vaak droeg komt terug in de trap langs de helling.
Het meest in het oogspringend aan dit ontwerp is de gedraaide toren. De facade heeft een intrigerend patroon.
De architect heeft een plek ontworpen voor Indiers om trots op te zijn en om van te houden. Hij hield rekening met hoe het gebouw zou overkomen op mensen. Het heeft het gebouw ingezet om de boodschap van Nehru levendig te houden. Het is een plek geworden voor educatie, cultuur en ontspanning.
Ontwerp van Ulhas Ghapokar
Dit is de perfecte plek om even te ontsnappen aan alle drukte in Mumbai. De terrasvormige tuinen liggen op de top van de Malabar heuvel. Omdat het park hoog ligt, is er een prettige zeewindje.
De tuinen zijn zeer geliefd bij de omwonenden en worden intensief gebruikt. Het is de plek om te sporten, selfies te maken en met vrienden af te spreken. Het is een lekker levendig park.
Het park is niet het perfecte plaatje, ze vertoont wat schoonheidsfoutjes. Dat maakt haar charmant en uitnodigend.
Kruising van Pedder Rd, Hughes Rd, Kemps Corner Flyover en August Kranti Marg
Alles aan deze plek is verschrikkelijk. De luchtverontreiniging is er zo heftig dat het aanvoelt alsof je de lucht in blokjes kan snijden. Het verkeer raast continue om je heen. Het maakt niet uit of het voetgangerslicht op groen staat, auto’s razen voorbij. Oversteken is je leven in de waagschaal gooien. Elke auto toetert en rijdt grommend langs je heen.
Midden in deze krankzinnige chaos, onder het viaduct, is geprobeerd om een positieve tegenhanger te creeren. Aan de kolommen en plafond van het viaduct hangen allerlei vrolijk gekleurde bakjes gevuld met planten.
Ontwerp van Perkins and Will & Hirsch Bedner Associates
Altamount Road, Cumballa Hill
Dit gebouw is het meest controversele op deze lijst. Vanuit een architectonisch standpunt is het een interessant gebouw. Het concept bestaat uit een gevouwen lijn waartussen de residentiele ruimtes zijn geplaatst. Hierdoor heeft het gebouw grote ruime terrasen gekregen. Het gebouw oogt luchtig, is georienteerd op de zee en heeft een groene wand.
De controverse ligt in het feit dat dit hele gebouw van 27 verdiepingen bewoont wordt door slechts één familie. Het is niet eens zeker of de familie hier wel echt woont. Dat wordt geheim gehouden uit angst voor een aanslag van Al Queda.
Het gebouw wordt omgeven door sloppen. Het uitzicht vanuit het gebouw moet shockerend zijn. Op onderstaande wikipedia pagina kan je meer vinden over de controverses en mogelijke illegale praktijken rondom dit gebouw.
Ontwerp van Hadi Teherani
2019
Mumbai is een stad van extremen. Van onvoorstelbaar arm tot aan onvoorstelbaar rijk. Een wereld daar tussenin lijkt te ontbreken. Dit gebouw is ontworpen voor de super welgestelden. Het ligt op het hoogste punt van Altamount road. Deze straat is de meest dure straat ter wereld and heeft als bijnaam India’s Miljardair Mijl. Dit gebouw heeft een significante plek in de skyline van Mumbai en kan daarom niet genegeerd worden. Naar onze mening bevat dit gebouw een aantal Biophilic elementen. Maar het gebouw heeft ook een aantal kanten die niet rijmen met ons beeld van een verleidelijke stad. Bekijk het gebouw en besluit voor jezelf wat je ervan vindt.
Het gebouw heeft drie voorkomens. Van dicht bij, van binnen naar buiten en in de skyline. Van een afstand ziet het gebouw er sculpturaal uit en het heeft een gladde zwarte facade. Hadi Teherani heeft een andere weg ingeslagen toen hij dit gebouw ontwierp. Normaal hebben de gebouwen in Mumbai een vlakke bovenkant en zijn ze structuralistisch. Hij heeft de stelling ‘less is more’ aangehouden en de top van het gebouw zo vormgegeven dat het de lucht in lijkt te groeien. De gladde zwarte facade wekt de indruk dat het gebouw zichzelf wil distancieren van de stad. Het wil geen contact maken. De bedoeling van het zwarte glas is dat de bewoners een fantastisch uitzicht hebben over de Arabische Zee (en de omliggende sloppenwijken) en tegelijkertijd geen inkijk hebben. De appartementen zijn ruim opgezet, per verdieping één woning.
Op de begane grond heeft het gebouw een groene gevel. Dit groene deel werkt goed want het breekt de schaal van het gebouw op. Het totale gebouw voelt hierdoor niet overweldigend aan.
Dr Annie Besant Road
Worli, Mumbai 400 018
ontwerp van TALATI & PANTHAKY
Dit is het derde controversiele gebouw op deze lijst. Het is India´s meest dure kantoorgebouw. De huren liggen er hoger dan in Londen of in Manhattan. De eigenaar van het pand is Praful Patel. Hij is sinds 2004 een minister in de regering van India en woont zelf ook in het gebouw.
Langs de facade groeien bloeiende planten. De witte bloemen passen goed bij de witte facade. Het gebouw staat langs Mumbai´s meest verstopte en vervuilde straat. De groene gevel is een welkom element hier.
| ´t hal van Eden |
De Jezuspoort is een pittoreske verborgen juweeltje in de stad. Het zit aan de Nonnenstraat en achter de poort ligt een klein doodlopend straatje dat zo uit een sprookjesboek komt. Oude bakstenen, casseien en allerlei kleine details. De Jezuspoort maakt deel uit van een grotere wijk die vol zit met biohilic bijzonderheden, het Groot Begijnhof. Deze wijk dateert uit de 13de eeuw en je proeft de geschiedenis als je er door heen loopt.
Ontwerp van: OKRA landschapsarchitecten www.okra.nl gerealiseerd 2011-2012
ism Studiebureau Atelier Ruimtelijk Advies
Hier is iets bijzonders gedaan. Het plein voelt menselijk aan, de planten geven het plein zachtheid en het is meteen ook duidelijk dit is een historische plek. Vermoedelijk is dit plein zelfs de ontstaansplek van Mechelen. Eeuwenlang is het plein gebruikt als marktplaats. Vanaf de 13de eeuw werd er voornamelijk graan verkocht. In de loop van de vorige eeuw nam de auto het plein over, waardoor het plein een restplek in de stad werd.
In 2011 is het plein geheel opgeknapt. De voetgangers hebben een prettige ruimte gekregen, de auto’s moeten voorrang geven aan fietsers en parkeren is opgelost in parkeergarages. Er zijn bomen geplant om het stenige karakter van het plein te verzachten en tegelijkertijd voor schone lucht en schaduw te zorgen. In lage plantvlakken staan siergrassen en bloeiende vaste planten om het plein nog levendiger te maken. Het plein staat onder een lichte helling, het loopt af richting de rivier de Dijle. Dit hoogteverschil is voelbaar gemaakt door luie traptreden in de breedte van het plein. Het plein ligt op een oorspronkelijke zandrug. Om hier naar te verwijzen zijn er zandkleurige materialen gebruikt.
Bijzonder detail aan dit plein is dat hier de oudste Frietkot van Mechelen staat. Je kan er dus aangenaam zitten en een lekker frietje eten.
Door Mechelen loopt de rivier de Dijle, maar ook een aantal vlieten. Dit zijn kleine stadskanaaltjes of bijriviertjes van de Dijle. Door de jaren heen zijn de meeste vlieten gedempt of overdekt. Een paar jaar geleden heeft de gemeente met succes een aantal vlieten weer geopend en opgeknapt. Hieronder staan drie plekken waar je van de vlieten kan genieten.
De Botermarkt is een levendige ontmoetingsplek voor veel Mechelaren. Jongeren hebben er hun eigen stek. Kinderen kunnen er spelen in de fontein. Volwassenen en ouderen kunnen er genieten op een van de terrasjes.
De helft van het plein is open gemaakt voor de vliet. Langs het water groeien oeverplanten. Ze geven de Botermarkt een zachte uitstraling, waardoor het nog prettiger vertoeven is op de terrasjes. Op het plein zijn ook meerstammige bomen gepland die twee keer per jaar bloeien.
Ontwerp van: OKRA landschapsarchitecten www.okra.nl gerealiseerd 2016
Entree: Befferstraat en Rik Wouterstraat
De Rik Wouterstuin is een kleine openbare stadstuin (700m2) die voelt als een verborgen plek in de stad. Vanuit de Befferstraat kom je via een smalle doorgang in de tuin. Het eerste waar je langs loopt is een opengelegde vliet. Het glasheldere water is ondiep en je ziet keien op de bodem liggen. Dit geeft een rustgevend effect. Je loopt naast de vliet de tuin binnen. Langs het water is een natuurstenen rand, die op een aantal plekken verhoogd is en waar je op kan zitten. Er is in het ontwerp slim gespeeld met het contrast tussen strak en natuurlijk. In de tuin kan je echt een tijdje verblijven. Voor de kinderen zijn er speeltoestellen en de kunstwerken zorgen ervoor dat je er even kan wegmijmeren.
De tuin is vernoemd naar de kunstenaar en oud-buurtbewoner Rik Wouters. De kunstenaar wordt geëerd met een muurschildering van Gijs Vanhee en een bronzen zelfportret.
Openingstijden
April t./m. September: 9u – 21.45u
Oktober: 9u – 19.45u
November t./m. Februari: 9u – 18.45u
Maart: 9u – 19.45u
In de vliet langs de Melaan,
Ontwerp van David Driessen
Naast het conservatorium loopt een stukje vliet met daarin een paar bijzondere fonteinen. Ze reageren op bewegingen. Hoe drukker of hoe meer je beweegt hoe sterker de fonteinen reageren. Als een dirigent kan je de fonteinen van de waterpiano bespelen. Je kan hoger laten spuiten of in een sneller ritme laten gaan.
Het voetpad langs het water is heel slim een halve meter lager aangebracht dan de rijweg. Zo ervaar je als voetganger het water nog sterker.
De rivier de Dijle loopt dwars door Mechelen heen. De huizen en straten liggen een stuk hoger. Vaak zijn de huizen met hun achterkant naar de rivier gekeerd waardoor de rivier deels verstopt voor de stad is komen te liggen. Door het vlonderpad kan je nu het water van dichtbij ervaren. Tegelijkertijd krijg je de stad van een andere kant zien.
Het vlonderpad drijft, als je loopt deint het pad met je mee en geeft het een vrolijke ervaring aan je wandeling. Krachtige vlinderstruiken groeien uit kieren en gaten van de oevermuren. Vanaf het vlonderpad kan je een bonte verzameling architectonische juweeltjes bewonderen. Van eeuwenoud tot aan hedendaags.
Het vlonderpad loopt vanaf het Maalderijstraatje tot aan de Van Beethovenbrug.
De Grootbrug, of ook wel de Hoogbrug genoemd, is om twee redenen een bezienswaardigheid. De brug zelf is zeer bijzonder. Het is vermoedelijk de oudste stenen brug van Vlaanderen en dateert uit de 13de eeuw. De boogbrug is gemaakt van zandsteen en heeft 4 gewelven. Daarnaast hangen aan de ijzeren reling van de brug plantenbakken vol met uitbundige bloeiende planten. Je kan niet over deze brug lopen zonder een vrolijk gevoel te krijgen.
Midden in de historische binnenstad kan je een groene oase vinden, de Kruidtuin. Mechelaren noemen hun park liefkozend ‘den Botanique’. Net als grote delen van de stad vindt het park zijn oorsprong in de 12de eeuw, maar pas na WO I is het een publiek stadspark geworden. Van de oorspronkelijke inrichting is niets meer terug te vinden. In 1862 is het park veranderd in een Engelse landschapstuin. Het ontwerp hiervoor is gemaakt door Louis Fuchs.
In het park staat een standbeeld van kruidendokter Dodoens. Hij was vanaf 1541 dertig jaar lang de stadsgeneesheer van de stad. Rondom zijn beeltenis zijn 250 verschillende kruiden gepland.
Openingstijden
Maart t/m Oktober 8-21u
November t/m Februari 8-19u
Ontwerper: Mark Goss
Net om de hoek van de Korenmarkt zie je boven een krantenwinkel een cirkel vol met uitbundig gekleurde bloemen. Op het eerste gezicht is het een vrolijk beeld: kleurrijk en vol met bloemen. Kom je dichterbij dan kan je de rauwe randjes van het kunstwerk ontdekken. De cirkel heeft bruine tanden en kleuren druipen van de bloemen af. Dit is een muurschildering van de Britse kunstenaar Mark Goss en maakt onderdeel uit van het project Mechelen Muurt. De stadskunstenaar Gijs Vanhee (dezelfde kunstenaar als van de Rik Wouterstuin) heeft verschillende kunstenaars uitgenodigd om blinde muren in de stad te verrijken. Meer schitterende muurschilderingen van het project Mechelen Muurt, met biophilic elementen erin, zijn te vinden op de volgende locaties:
Onderwaterhond van Smates, De Langhestraat
Alicia Duerne van Milu Gorrech, De Langhestraat
The Gift van Gijs Vanhee, Korenmarkt
Pelikaan van Dzia, Lekkernijstraatje
Mechelen Muurt https://toerisme.mechelen.be/mechelen-muurt
Door de hele stad heen vind je deze bloeiende schoonheden. Ze vrolijken de stad op met hun bonte kleuren. Dwaal door de stad en je komt ze vanzelf tegen.
Voor de een een toppunt van charme, voor de ander een kleine nachtmarry, maar wel absoluut een biophillic element dat door de hele stad voor komt: kinderhoofdjes. Wees dus voorbereid. Als je op pad gaat van het ene naar het andere juweeltje in de stad, trek dan niet te elegante schoenen aan.
door Nadine Roos
verjaardagscadeautje
Voor mijn verjaardag kreeg ik als grap het boek Architectuurgids Zoetermeer. We moesten hierom lachen, want hoe kon het mogelijk zijn dat zo’n toch wat suffe stad als Zoetermeer een architectuurgids had. Ik kreeg het boek van een vriend. We kennen elkaar al lang en zijn samen in deze groeikern (New Town) opgegroeid. Beide herinneren we de stad niet als uitdagend.
Herkenning
Toch, terwijl ik er doorheen bladerde, was het boek een feest der herkenning. Mijn moeders huis stond erin afgebeeld, net als de dekwoningen waar ik tot mijn negende woonde. Ik begon het boek met meer interesse te bekijken en al snel stopte ik met lachen.
Het boek is intrigerend. Het zit vol met architectonische experimenten. De stad is gebouwd met een aanstekelijk optimisme en met de ambitie om het beste leefmilieu te creëren. Een bevlogen en interdisciplinaire groep van architecten, stedenbouwers, kunstenaars en ambtenaren werkten met de laatste inzichten en onderzoekresultaten. Ze hadden zelfs een ervaringendeskundige aan boord.
Overstromende stad
Zoetermeer was het antwoord op Den Haag. In de jaren 50 van de vorige eeuw was Den Haag een overbevolkte stad. Er was niet genoeg ruimte voor de stad om uit te breiden. Geïnspireerd op de tuinstadbeweging stelden stedenbouwers zichzelf het doel om de arbeidersklasse te bevrijden uit de vervuilde en industriële stad. Als positief alternatief wilden ze een plezierige, open en groen leefmilieu neerzetten. In 1962 werd het besluit genomen dat Zoetermeer de groeikern moest worden waarin Den Haag kon overvloeien. Zoetermeer veranderde van een dorpje met 8000 inwoners naar een New Town met tegenwoordig 125.000 inwoners.
Verwarrend
Terwijl ik aan het lezen was over de intensiteit waarmee ze Zoetermeer bouwden, raakte ik meer en meer verbijsterd. Veel van de elementen die ik met mijn bureau nastreef waren in Zoetermeer toegepast. Ik pleit bijvoorbeeld voor groenere steden. Zoetermeer is zeer groen. Ik zet me in voor kindvriendelijke straten, waar auto’s minder dominant zijn en kinderen meer plek hebben om te spelen. Zoetermeer heeft kindvriendelijke woonerven.
Hoe komt het dan toch dat veel mensen neerbuigend over Zoetermeer praten? Waarom vind ik deze stad zelf benauwend?
Beperkende principes
De stad is gebouwd volgens het principe van het stadsmodel. In het boek ‘Welcome to the urban revolution’ van schrijver Jeb Brugmann wordt dit model beschreven. Het houdt in dat gehele wijken in een keer zijn ontworpen en gebouwd. Ze zijn niet organisch gegroeid en hebben dus geen gelaagdheid. Dit houdt in dat hun flexibiliteit minimaal is. Het maakt dan niet meer uit of de architectuur en de stedenbouw experimenteel zijn. De stad is rigide.
Voor alle New Towns die nog gebouwd gaan worden, moeten we er dus voor zorgen dat ze niet inflexibel worden, maar wel hetzelfde optimisme en behoefte om te experimenteren behouden. En bestaande New Towns moeten de volgende stap zetten door gelaagdheid en flexibiliteit te introduceren. Zo kunnen ze tot ware steden groeien waarop we verliefd kunnen worden.
De architectuurgids Zoetermeer is geschreven door Joosje van Geest, meer informatie over dit boek is te vinden op haar website
Hoe maken we steden aantrekkelijk voor vrouwen
We houden van de stad. In al haar diversiteit biedt ze kansen voor iedereen. Toch zien we dat er een grote kans onbenut blijft. De openbare ruimte is namelijk ingericht op mannen, terwijl 50% van de bevolking bestaat uit vrouwen.
CIAM
Oorspronkelijk groeiden steden organisch. Maar vanaf de jaren 20 van de vorige eeuw zijn onder invloed van CIAM steden planmatig gaan groeien. De leden van CIAM wilden een einde maken aan de 19de eeuwse sloppenwijken. Er moest dus radikaal gebroken worden met de organische stedenbouw. Tegelijkertijd kozen ze, geinspireerd door massaproductie, voor een functionele benadering van architectuur en stedenbouw. De stedenbouwkundigen en beleidsmakers die de afgelopen honderd jaar vanuit dit gedachtengoed onze steden zijn gaan vormgeven waren voornamelijk mannen. Vanuit hun eigen perspectief hebben ze een blinde vlek gehad. Ze hebbben niet gezien dat ze alleen voorzichzelf ontwierpen en dat ze daarmee de vrouwen vergaten. Hierdoor zijn problemen ontstaan en kansen onbenut gelaten. Er valt namelijk veel te winnen als steden ook aantrekkelijk voor vrouwen worden.
Van A naar B
Het meest opmerkelijk van CIAM was dat zij voorstanders waren van het uitelkaar trekken van functies. Dat houdt in dat wonen, werken, winkelen, recreeren allemaal van elkaar fysiek gescheiden zijn.Voor mannen maakt dat niet zoveel uit, want uit onderzoek*1 is gebleken dat zij de openbare ruimte anders gebruiken dan vrouwen.. Mannen reizen meerendeel rechtlijnig tussen hun huis en werk heen en weer.Vrouwen daarentegen volgen afwisselendere routes en bewegen op andere tijden door de stad. Voor hen wringt de functiescheiding daardoor veel meer.
Straatniveau
Naast de monofuctionaliteit van de ruimte die voort is gekomen uit het gedachtengoed van CIAM, zien we de mannelijke invloed ook terug in het gebruik van imponerende architectuur.
Vrouwen hechten minder belang hieraan en orienteren zich veel meer op het straat niveau. Op straatniveau botst het ook tussen wat mannen en vrouwen nodig vinden. Vanuit mannelijk oogpunt dient de openbare ruimte vandalisme bestendig te zijn. Dit houdt in dat de inrichting van te voren al uitgaat van negatief gedrag en dat voor een materiaalgebruik wordt gekozen dat hard is en hardheid uitstraalt. Opmerkelijk is dat uit onderzoek*2 is gebleken dat dit juist contraproductief is. Een harde inrichting lokt vandalisme uit en een zachte inrichting zorgvuldig gedraag. Er is een economische winst te halen bij een zachter ingerichte stad. Er zullen namelijk minder kosten gemaakt worden die ontstaan door vandalisme.
Doorslaggevende vrouwen
Er zijn meer voordelen als de stad aantrekkelijk is voor vrouwen. In een aangename openbare ruimte zullen ze langer willen verblijven. Als je ervan uitgaat dat in Amerika 85%*3 van alle directe uitgaven gedaan worden door vrouwen wil je hen zo lang mogelijk in de binnenstad houden. En in Nederland ligt het percentage waarin de vrouw de doorslaggevende stem heeft nog hoger*4. Zij zullen dan ook bepalend zijn in waar stellen gaan wonen. Voor het aantrekken van nieuwe bewoners is het dus van groot belang dat de vrouw de stad aantrekkelijk vindt.
Oplossingen
De volgende stap is hoe maken we een stad aantrekkelijk voor vrouwen.
De stad is er voor iedereen. Als de stad aantrekkelijk wordt voor de vrouwelijke helft van de bevolking is dat een enorme winst voor iedereen en profijtelijk voor zowel vrouwen als mannen.
Nikki Daniëls & Nadine Roos
*1 https://www.citylab.com/transportation/2013/09/how-design-city-women/6739/
*2 William H. Whyte The social life of small urban spaces
*3 https://www.bloomberg.com/news/videos/b/9e28517f-8de1-4e59-bcda-ce536aa50bd6
door Nadine Roos
Pleinvrees
Het beeld dat ik krijg bij het woord plein is van een plek waar het stedelijke leven om heen draait. Waar gezellig keuvelende oude mannetjes op een bankje zitten. Petje op, de kromme benen iets uit elkaar en een wandelstok ertussen. Er worden sterke verhalen uitgewisseld, gelachen en nog steeds ondeugend rond gekeken. Kinderen spelen tikkertje en rennen rond. In een hoek van het plein staan de hangjongeren nonchalant stoer te wezen. Een verliefd stelletje staat innig bij de fontein. Ze hebben alleen oog voor elkaar. Buurvrouwen komen elkaar midden op het plein tegen, stoppen en wisselen de laatste weetjes met elkaar uit. In mijn verbeelding is het een plek van spontane ontmoetingen, van kijken en gezien worden. Het is er ook altijd mooi weer. Want ik zie zo’n plein voor me in een Zuid Europees land. Denk ik aan een Nederlands plein dan denk ik aan een lege, grijze, stenige vlakte.
pleinmensen
Waarom hebben Nederlandse pleinen niet dezelfde stedelijke rol als de Zuid Europese. Waar komt dat door en zouden we Nederlandse pleinen eveneens een zuidelijk joie de vivre kunnen geven.
Altijd gedacht dat het een klimaat dingetje was. Als het weer hier net zo heerlijk zou zijn, dan zouden we ook zulke levendige pleinen hebben. Toch als hier het kwik boven de 20 graden reikt en iedereen meteen te voorschijn komt, dan lopen de straten vol, puilen de terrassen uit, maar blijven de pleinen leeg. Zijn Noorderlingen geen pleinmensen? Of hebben pleinen een andere functie in onze beleving. Of ligt het aan het ontwerp waardoor ze hier anders worden gebruikt?
Lege vlaktes
In Nederland hebben pleinen een andere functie. In plaats van plekken waar het volk samenkomt zijn het praktische ruimtes. Het zijn leegtes in de stad waar de markt en de kermis gehouden kan worden. Nederlandse pleinen zijn leger dan Zuid-Europese. Maar mensen houden niet van lege vlaktes. Dat komt door een prehistorisch overblijfsel in onze hersenen. Op een lege vlakte voelen we ons onbeschut; we zouden besprongen kunnen worden en er is geen plek om dekking te zoeken. Intuïtief vinden we het niet prettig om over een leeg plein te lopen, laat staan er gezellig te gaan zitten en spontaan een praatje met iemand aan te knopen.
Volksaard
Pragmatisme zit in onze volksaard. Een Nederlands plein is no-nonsense, zonder franjes. Dat maakt dat Nederlanders zich niet emotioneel verbonden voelen met een plein. Zuid-Europese pleinen daarentegen zorgen wel voor die verbinding. Het zijn plekken waar historische gebeurtenissen plaatsvinden en worden herdacht. Op menig plein staat een standbeeld van een vroegere held. Een heroïsch figuur waarvan iedereen weet wat voor heldendaden die heeft verricht. In Nederland staat ook wel eens een bronzen paard met ruiter op een plein te pronken. Maar ik durf te wedden dat 99% van de Nederlanders, mijzelf incluis, geen flauw idee heeft wie er afgebeeld wordt. In Zuid Europa zijn pleinen ook plekken voor traditionele feesten. Feesten die alleen in die stad of regio gehouden worden. Hierdoor krijgt de plek eveneens een diepere betekenis voor de bevolking.
Oude mannetjes
Pragmatisme is goed. Problemen worden opgelost, zaken verlopen soepel en het gaat verspilling tegen. Maar pragmatisme heeft ook een tegenhanger nodig. Want het leven is niet compleet zonder gevoel, aandacht en een vleugje romantiek. Zo is het ook met pleinen. Nu zijn te veel Nederlandse pleinen leeg en gaten in het stedelijke bestaan. Je krijgt er acuut pleinvrees. Voor deze pleinen is er een bindende identiteit nodig. Een vormgeving die een beschut gevoel geeft en die uitnodigt om er te verblijven. Er zijn een aantal pleinen in Nederland die een stap zetten in de goede richting. Dit zijn de pleinen met terrasjes. Alleen is het verblijven op deze pleinen gekoppeld aan een commerciële activiteit, het nuttigen van een hapje en drankje. Ze zijn nog niet uitnodigend voor iedereen. Dat zouden ze wel moeten worden. Want zodra het zonnetje schijnt, wil ik dat er op Nederlandse pleinen ondeugende mannetjes zitten die opscheppen, elkaar aanstoten en sterke verhalen vertellen.
door: Nikki Daniëls & Nadine Roos
De mondiale milieucrisis staat op het punt ons allemaal te bedreigen. Natuurrampen, economische tegenspoed en tekorten aan grondstoffen schetsen een overweldigend toekomstbeeld. We zien de optelsom van al onze nét verkeerde, dagelijkse keuzes samen een gigantisch probleem vormen. De lucht is zo vervuild dat ademhalen in de stad net zo schadelijk is als het roken van meerdere sigaretten per dag. Dat ene autoritje lijkt weinig uit te maken, maar tel al die ritten bij elkaar op en de gevolgen voor onze stedelijke leefomgeving zijn desastreus. Gelukkig geldt andersom precies hetzelfde. Elke milieubewuste keuze die je maakt, hoe klein ook, draagt bij aan de oplossing. En heb je geen idee waar te beginnen? Begin eens met een bloempot.
Betrokkenheid
Inderdaad, een bloempot. Als stedeling is de kans aanwezig dat je niet dagelijks bezig bent met de natuur en het milieu. En het is begrijpelijk dat je je niet automatisch inzet voor zaken die niet op je dagelijkse vizier staan. Willen we dus met z’n allen bewustere keuzes gaan maken, dan is het cruciaal dat we begaan zijn met de stadsnatuur. Hoe? Het begint allemaal met een betrokkenheid met de leefomgeving, ofwel; place attachment.
Place attachment
Place attachment is de connectie die we voelen bij een locatie. We geven een persoonlijke betekenis aan een plek. Door die betekenis veranderen anonieme ruimtes in voor ons waardevolle plekken. Waarvan we houden. Place attachment ontstaat als mensen een relatie vormen met een plek, zoals we bijna automatisch doen met de plekken uit onze jeugd. Denk maar aan de boom waar je als kind in klom, het pleintje waar je de grootste avonturen verzon of de taartjeswinkel waar je met je oma een gebakje ging halen. Dit proces blijft bestaan in onze volwassen leven. Door steeds terug te keren naar een fijne ontmoetingsplek, bijvoorbeeld. Of doordat een plek gelegenheid biedt voor activiteiten die belangrijk voor je zijn; het park waar je je conditie op peil houdt, een goede route om met de hond te wandelen, dat bankje waar je even een momentje neemt voor jezelf.
De kracht van actief meedoen
Wanneer we zelf een positief effect kunnen uitoefenen op een omgeving heeft dat sterke gunstige gevolgen voor onze gevoelens van verbondenheid met die plek. Zo ervaren bewoners die zich actief bezighouden met de vergroening van hun straat meer persoonlijke betrokkenheid bij hun buurt dan medebewoners die dat niet doen. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat het herhaaldelijk uitvoeren van ‘groene activiteiten’ invloed heeft op de mate waarin we onszelf als milieubewust beschouwen. Door onszelf te zien als iemand uit een groene buurt of een persoon met groene vingers, wordt milieubewustzijn een onderdeel van wie we zijn. Bijzonder is dat deze houding veel verder reikt dan we zouden denken. We gaan ons niet alleen bekommeren om het eigen straatje, maar gaan in het dagelijks leven ook daadwerkelijk milieubewustere keuzes maken.
Stadsnatuur
Dus, als het stadsgroen zulke enorme kansen biedt voor het stimuleren van milieuvriendelijk gedrag, waarom wordt in veel steden het groen dan nog steeds zo gekaderd en afgesloten voor elke vorm van participatie? In plantsoenen zien we stroken met weerbarstige planten die uitstralen dat ze de hardheid van de stad kunnen en moeten doorstaan. Stekelige planten worden ingezet om hufterig gedrag te dwarsbomen. Maar waar wordt de gebruiker uitgenodigd actief mee te doen? Als de bewoners van de stad een rol krijgen in het inrichten of onderhouden van stadsgroen zal deze er totaal anders gaan uitzien en een kettingreactie van verduurzaming teweegbrengen.
De rol van de gemeente
Uiteraard zijn er meerdere gemeentes zich al volledig bewust van wat we beschrijven. Er zijn al jarenlang voorzichtige initiatieven om stedelingen inderdaad actief zorg te laten dragen voor hun eigen leefomgeving. Het probleem is echter dat het gemeenteorgaan vaak traag beweegt en te weinig de controle uit handen durft te geven. Enthousiaste buren wilden gisteren al beginnen. Wanneer toestemming te lang op zich laat wachten valt dit enthousiasme weg en veelbelovende buurtinitiatieven zakken als kaartenhuizen ineen. De gemeente zal vertrouwen moeten hebben in de bewoners, maar dit kan alleen ontstaan door échte samenwerking op de lange termijn, niet door enkel een ‘potje voor onderhoud’ beschikbaar te stellen.
De gemeente moet dus een andere rol gaan innemen. Allereerst zou zij meer, beter en sneller moeten faciliteren. Bestrating en saai, hufterproof groen kan vlot worden afgevoerd om stadslocaties geschikt te maken voor burgerinitiatieven. De gemeente zou veel soepel kunnen zijn met het verstrekken van eventuele vergunningen en een goede ondersteuning kunnen bieden in onderhoud en beheer, zoals het verwijderen van zwerfafval en de aanleg van bewatering. Ook is het absoluut noodzakelijk dat gemeenten en bewoners onderling duidelijke afspraken maken over verantwoordelijkheden.
Meer voordelen
Ja, er is dus nog een weg te gaan. Maar voor wie nog twijfelt aan het ongekende gezamenlijke belang bij een sterkere burgerbetrokkenheid bij stadsgroen; denk nog even mee. Wanneer bewoners de gelegenheid krijgen hun stad te vergroenen heeft dit niet alleen een positief effect op het milieu, maar ook op gebruikers zelf. Zo zullen groenere wijken de sociale binding tussen buurtgenoten vergroten, zeker wanneer ruimtes gemeenschappelijk gedeeld kunnen worden. Daarbij weten we inmiddels allemaal dat een groene leefomgeving bijdraagt aan een verhoogd welzijnsgevoel, een betere gezondheid en verhoogde prestaties op school of werk. Precies datgene waar we ons met seductive cities voor inzetten.
De bloempot
Laten we dus de handen uit de mouwen steken! En laat je gemeente toch op zich wachten? Dan weet je nu waar je zelf kunt beginnen. Met het allerkleinste stapje. Zet eens een bloempot op je stoep en geef je buurvrouw er ook ééntje kado.
Door: Nadine Roos
# 1 Zie er verleidelijk uit
Om sexy te zijn, heb je een eigen verleidelijke stijl nodig, maar geef jezelf niet helemaal prijs. Laat iets over aan de fantasie.
Verleidelijke steden zien er verbluffend goed uit. De gebouwen zijn fotogeniek, de pleinen hebben allure en de straten nodigen uit om te flaneren. Maar een stad is niet in een oogopslag te vangen, dwalend door de straatjes is er achter elke straathoek iets nieuws te ontdekken.
# 2 Leef gezond
Zorg goed voor jezelf. Als je gezond bent, straal je kracht uit.
Een gezonde stad is in balans. Ze is veerkrachtig en staat niet stil.
Tegelijkertijd zorgt een stad voor de gezondheid van haar stedelingen. Gezond leven doe je op meerdere vlakken, bijvoorbeeld door veel te bewegen en je te beschermen tegen schadelijke zaken. Vooral steden waar je gemakkelijk kan wandelen en fietsen houden je gezond. Schone straten houden ziektes op afstand. En overal in de stad moet de lucht fris zijn. Om een verleidelijke stad te zijn hebben nog veel steden werk te verrichten.
# 3 Wees speels
Versier de ander met impulsieve, creatieve en gekke verrassingen. Laat zien dat je van het leven geniet. Een aanlokkende stad zit vol onverwachte gebeurtenissen. Een middag in de stad kan zomaar een andere wending krijgen door een spontane ontmoeting. Straatartiesten laten je even stil staan en verrassen je. De stad is een podium voor ieders creativiteit.
# 4 Sta rechtop
Om een goede indruk te maken is je houding belangrijk. Sta je rechtop dan kom je zelfverzekerd over. Steden reiken de lucht in. Hoe hoger de gebouwen hoe imponerender de stad. De skyline is al van grote afstand te zien en lokt de mensen naar haar toe. De architectuur maakt indruk en vertelt wat je van de stad kan verwachten.
# 5 Houd het spannend
Om de ander te veroveren is het van belang impulsief te zijn. Niks zo saai als voorspelbaarheid. Een stad die je verliefd laat worden, laat je telkens een nieuwe kant van zichzelf ontdekken. Ze blijft verrassend en verandert met haar tijd mee. Ze is avontuurlijk en een beetje ondeugend.
# 6 Dans
Ga helemaal los en maak elkaar het hof door samen te dansen. Zwoel van uit de heupen of romantisch dicht tegen elkaar. In de stad die je verovert, kan je dansen op alle soorten muziek. Het ritme neemt je tot in de kleine uurtjes mee naar clubs. Laat je alles vergeten tijdens festivals. Of neemt je spontaan in de armen in een park of op een plein.
# 7 Afrodisiac
In het spel van de verleiding horen in chocolade gedoopte aardbeien, tinkelende champagne en avontuurlijke oesters.
De verleidelijke stad biedt deze lekkernijen aan. Ga zitten op haar terrasjes of duik in een van de restaurants. Zalig om je af en toe helemaal over te geven aan gulzige verwennerij.
# 8 Schop je schoenen uit en ontspan samen
Heerlijk samen uitrusten en niks doen. Verleidelijk genieten op een lome middag in het park. Spreid een kleed uit, schop je schoenen uit en laat het gras onder je voeten kietelen. Geef elkaar een ontspannende massage. Steden maken je het hof met hun parken.
# 9 Jezelf zijn
Wees authentiek, Zorg ervoor dat je niet opgaat in de massa, maar dat je herkenbaar bent. Steden hebben een eigen stijl nodig. Geen twee steden zouden hetzelfde horen te zijn. Een goede stad is niet alleen zelf heel eigen, ze biedt tegelijkertijd plek aan de paradijsvogels, de kleurrijke types en de bon vivants.
# 10 Flirt en knipoog
In een verleidelijke stad is er ook ruimte voor een snelle flirt. Een zwoele blik en een korte streling. Een stad flirt met haar toeristen. Lachend gaan ze samen op de foto, maken ze lange wandelingen samen en feesten tot diep in de nacht. Maar na dit korte avontuur worden de koffers gepakt en gaat de toerist terug naar de eigen stad.
